Biobibliografisk notis
English
French
German
Polish
Swedish
Wislawa Szymborska föddes den 2 juli 1923 i den lilla västpolska staden Bnin (i dag en stadsdel i Kórnik), nära Poznanü. Sedan 1931 är hon bosatt i Kraków, där hon 1945-48 studerade polsk litteratur och sociologi vid Jagellonska-universitetet. I mars 1945 debuterade hon med dikten “Szukam slowa” (“Jag söker ordet”) i en veckobilaga till dagstidningen Dziennik Polski, och under den närmaste efterkrigstiden fortsatte hon att publicera dikter i olika tidningar och tidskrifter. 1953-81 var hon verksam vid redaktionen för veckotidskriften Zycie Literackie (Det litterära livet), där hon i spalten “Icke-obligatorisk läsning” anmälde böcker i de mest skiftande ämnen: från turism, matlagning, trädgårdsodling och häxkonst till konsthistoria, T.S. Eliots kattpoem och Edward Lears nonsensdikter. Szymborska har också översatt lyrik, särskilt fransk barockpoesi och Agrippa d’Aubigné. På 80-talet medverkade hon under pseudonymen Stanczykówna i den polska “samizdat”-publikationen Arka och i exiltidskriften Kultura, utgiven i Paris. Hennes lyrik finns tillgänglig på ett stort antal europeiska språk samt dessutom på arabiska, hebreiska, japanska och kinesiska.
| Priser och utmärkelser | |
| Staden Krakóws litteraturpris 1954 | |
| Polska kulturministeriets pris 1963 | |
| Goethe-priset 1991 | |
| Herder-priset 1995 | |
| Hedersdoktor vid Adam Mickiewicz-universitetet i Poznanü 1995 | |
| Polska PEN-klubbens pris 1996 | |
| Lyrik | |
| Dlatego zyjemy.– Warszawa : Czytelnik 1952 , wyd. 2 1985 | |
| Pytania zadawane sobie. Poezje. – Kraków : Wydaw. Literackie 1954 | |
| Wolanie do Yeti. Wiersze. – Kraków : Wydaw. Literackie 1957 | |
| Sól. – Warszawa : PIW, 1962 | |
| Wiersze wybrane. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 1964 | |
| Poezje wybrane. – Warszawa : Ludowa Spółdz. Wydawnicza, 1967 | |
| Sto pociech. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 1967 | |
| Poezje. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 1970 | |
| Wybor poezje. – Warszawa : “Czytelnik”, 1970* | |
| Wszelki wypadek. – Warszawa : “Czytelnik”, 1972 | |
| Wybór wierszy. – Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 1973 | |
| Tarsjusz i inne wiersze. – Warszawa : Krajowa Agencja Wydawnicza 1976 | |
| Wielka liczba. – Warszawa : “Czytelnik”, 1976 | |
| Poezje wybrane II. – Warszawa : LSW, 1983 | |
| Ludzie na moscie.–Warszawa : “Czytelnik”, 1986 | |
| Poezje. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1989* | |
| Wieczór autorski: wiersze. – Warszawa : “Anagram”, 1992 | |
| Koniec i poczatek. – Poznań : “a5”, 1993 | |
| Zycie na poczekaniu. – Kraków : Wydaw. Literackie, 1996* | |
| Widok z ziarnkiem piasku : 102 wiersze. – Poznan : “a5”, 1996* | |
| 14 wierszy. – Suprasl : Stowarzyszenie “Uroczysko”, 1998* | |
| Poczta literacka czyli Jak zostac (lub nie zostac) pisarzem. – Kraków : Wydaw. Literackie, 2000* | |
| Wiersze wybrane. – Kraków : “a5”, 2001* | |
| Chwila. – Kraków : “Znak”, 2002* | |
| Rymowanki dla duzych dzieci : z wyklejankami Autorki. – Kraków : “a5”, 2003* | |
| Wiersze. – Olszanica : “Bosz”, [2003]* | |
| Wiersze wybrane. – Wyd. nowe rozsz. – Kraków : “a5”, 2004* | |
| Bokrecensioner | |
| Lektury nadobowiazkowe. – Kraków : Wydawnictwo Literackie 1973, 1981, 1992. (“Icke-obligatorisk läsning”) | |
| Nowe lektury nadobowiazkowe : 1997-2002. – Kraków : Wydaw. Literackie, cop. 2002* | |
| På svenska | |
| Aldrig två gånger. Dikter i urval och tolkn. av P.A. Bodin och R. Fjellström. – Ordström 1980. | |
| Utopia. Urval och översättn. av Anders Bodegård. Inledning av Lars Kleberg. – FIB:s lyrikklubb 1989. | |
| Nära ögat. Övers. Anders Bodegård. – FIB:s lyrikklubb (utk. hösten 1996). | |
| Bredvidläsning. I urval och översättning av Anders Bodegård. – FIB:s lyrikklubb, 1997* | |
| Dikter 1945-2002. Översättning och efterord av Anders Bodegård. – FIB:s lyrikklubb, 2003* | |
| Dikter av Szymborska ingår även i följande antologier | |
| Kvinnor runt Östersjön. En antologi sammanställd av M. Ottosson. – En bok för alla 1996 | |
| Du måste vittna. Poesi och reportage från Polen. Sammanställd av N. Å. Nilsson. – FIB:s lyrikklubb 1981 | |
| På engelska | |
| Sounds, Feelings, Thoughts: Seventy Poems. Transl. and introd. by Magnus J. Krynski and Robert A. Maguire. – Princeton, N.J : Princeton University Press, 1981 | |
| People on a Bridge : Poems. Introduced and translated by Adam Czerniawski. – London : Forest Books, 1990 | |
| View with a Grain of Sand: Selected Poems. Translated from the Polish by Stanislaw Baranczak and Clare Cavanagh. – New York : Harcourt, Brace, 1995 | |
| Nothing Twice : Selected Poems. Selected and translated by Stanislaw Baranczak and Clare Cavanagh. – Kraków : Wyd. Literackie, 1997* | |
| Poems, New and Collected, 1957-1997. Translated from the Polish by Stanislaw Baranczak and Clare Cavanagh. – New York : Harcourt, Brace, 1998* | |
| Nic Darowane = Nothing’s a Gift. Tl. Stanislaw Baranczak et al. ; wybór tekstów Mosze Chaim Porajer. – Warszawa : “Shalom”, 1999* | |
| Miracle Fair : Selected Poems of Wislawa Szymborska. Translated by Joanna Trzeciak. – New York : Norton, 2001* | |
| Nonrequired Reading : Prose Pieces. Translated from the Polish by Clare Cavanagh. – New York : Harcourt, 2002* | |
| Chwila = Moment. Przekl. Clare Cavanagh, Stanislaw Baranczak. – Kraków : “Znak”, 2003. – Polish original with English translation* | |
| Ett urval av hennes dikter finns i följande antologier | |
| Polish Writing Today. Ed. by C. Wieniewska 1967 | |
| The Burning Forest. Modern Polish poetry. Ed. and transl. by Adam Czerniawski. – Bloodaxe Books 1988 | |
| Ariadne’s Thread: Polish Women Poets. Ed. and transl. by Susan Bassnett and Piotr Kuhiwczak 1988 | |
| På tyska | |
| Salz: Gedichte. Übertr. und hrsg. von Karl Dedecius. – Suhrkamp 1973 | |
| Vokabeln. Hrsg. Jutta Janke 1979 | |
| Deshalb leben wir: Gedichte. Übertr. und hrsg. von Karl Dedecius. – Bibliothek Suhrkamp 1980 | |
| Hundert Freuden: Gedichte. Hrsg. und übertr. von Karl Dedecius. – Suhrkamp 1986 | |
| Frauen in Polen: Erzählungen und Gedichte. Hrsg. von O. Mannheimer. – Deutscher Taschenbuch-Verlag 1994 | |
| Auf Wiedersehn. Bis morgen: Gedichte. Ausgewählt und übertr. von Karl Dedecius. – Suhrkamp 1995 | |
| Hundert Freuden : Gedichte. Hrsg. und übertr. von Karl Dedecius. – Suhrkamp, 1996* | |
| Die Gedichte. Hrsg. und übertr. von Karl Dedecius. – Suhrkamp, 1997* | |
| Liebesgedichte. Ausgewählt und übertragen von Karl Dedecius. – Insel, 2005* | |
| På franska | |
| Dans le fleuve d’Héraclite. Trad. par Ch. Jezewski et I. Macor-Filarska. Éd. bilingue. – Beuvry : Maison de la Poésie Nord/Pas-de-Calais 1995* | |
| De la mort sans exagérer. Trad. du polonais par Piotr Kaminski. – Paris : Fayard, 1996* | |
| Je ne sais quelles gens ; précédé du Discours prononcédevant l’Académie Nobel. Trad. du polonais par Piotr Kaminski. – Paris : Fayard, 1997* | |
| Sekundärlitteratur | |
| E. Balcerzan, Kregi wtajemniczenia. – Kraków : Wydawnictwo Literackie 1982 | |
| Baranowska, Malgorzata, Wislawa Szymborska : Nobel ’96 for literature. Translated by Maria Chmielewska-Szlajfer, Chester Kisiel. – Warszawa : Interpress, 1996* | |
| J. Kwiatkowski, Swiat wsród nie-swiatów. In: Jerzy Kwiatkowski, Remont pegazów. – Warszawa : “Czytelnik”, 1969 | |
| Legezynska, Anna, Wislawa Szymborska. – Poznan : Rebis, 1996* | |
| Ligeza, Wojciech, O poezji Wislawy Szymborskiej : swiat w stanie korekty. – Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2001* | |
| Lütvogt, Dörte, Untersuchungen zur Poetik der Wislawa Szymborska. – Wiesbaden : Harrassowitz, 1998* | |
| The Mature Laurel. Essays on modern Polish poetry. Ed. by Adam Czerniawski. – Seren Books 1991 | |
| R. Matuszewski, Zbliska. Szkice literackie. – Kraków : Wydawnictwo Literackie 1981 | |
| S. Melkowski, Rówiesnicy i bracia starsi. – Warszawa : “Czytelnik”, 1980 | |
| Milosz, Czeslaw, Wislawa Szymborska and the Grand Inquisitor. Literary Imagination: The Review of the Association of Literary Scholars and Critics, 6:3 (2004 Fall)* | |
| A. Sandauer, Pogodzona z historia. In: Poeci czterech pokolen. – Kraków : Wydawnictwo Literackie 1977 | |
| Wegrzyniakowa, Anna, Nie ma rozpusty wiekszej niz myslenie : o poezji Wislawy Szymborskiej. – Katowice : Tow. Zachety Kultury, 1996* | |
Svenska Akademien
Nobel Prizes and laureates
Six prizes were awarded for achievements that have conferred the greatest benefit to humankind. The 12 laureates' work and discoveries range from proteins' structures and machine learning to fighting for a world free of nuclear weapons.
See them all presented here.
Explore prizes and laureates
Look for popular awards and laureates in different fields, and discover the history of the Nobel Prize.
